ԼՐԱՀՈՍ

լրահոս

Հայաստանի ծանրամարտի կանանց և տղամարդկանց թիմերը դարձել են Եվրոպայի առաջնությունների թիմային հաշվարկի հաղթողներ

April 21, 2025, 11:05 pm

Վարազդատ Լալայանը դարձավ ԵԱ-ի կրկնակի ոսկե մեդալակիր

April 21, 2025, 7:35 pm

Ադրբեջանի ԶՈՒ ստորաբաժանումները կրակ են բացել Խնածախ բնակավայրի ուղղությամբ

April 21, 2025, 6:32 pm

Մահացել է Հռոմի Պապ Ֆրանցիսկոսը

April 21, 2025, 6:26 pm

Գարիկ Կարապետյանը Եվրոպայի կրկնակի չեմպիոն է. Մարտիրոսյանը` արծաթե մեդալակիր

April 21, 2025, 2:46 am

Արթուր Դավթյանը ոսկե մեդալ է նվաճել մարմնամարզության աշխարհի գավաթի խաղարկության 5-րդ փուլում

April 19, 2025, 9:54 pm

Ռուսաստանի և Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունների համագործակցությունը փոխշահավետ է. Նարիշկին

April 19, 2025, 11:43 am

Վարդան Ղուկասյանը երդմամբ ստանձնեց Գյումրիի քաղաքապետի պաշտոնը

April 19, 2025, 11:25 am

ՌԴ-Ուկրաինա բանակցության հարցով հետաքրքիր տեղեկություններ կան. Վենս

April 19, 2025, 12:04 am

Աննա Ամրոյանը` Եվրոպայի փոխչեմպիոն, Խաչատրյանը դարձավ հրում վարժության արծաթե մեդալակիր

April 18, 2025, 10:22 pm

Առանձնատներ ունեցողների 51 տոկոսի համար գույքահարկը 2026-ին թանկանալու է ամսական 50-300 դրամով. Սիսակ Գաբրիելյան

April 18, 2025, 2:39 pm

K2-18b էկզոմոլորակի վրա կյանքի գոյության հնարավոր նշաններ են գտել

April 18, 2025, 12:03 am

ՍԴ դատավոր Վահե Գրիգորյանը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել

April 17, 2025, 6:37 pm

ՌԴ-ի և Բելառուսի դեսպանները չեն հրավիրվել Բունդեսթագում կայանալիք միջոցառմանը՝ նվիրված Երկրորդ աշխարհամարտի ավարտին

April 17, 2025, 6:18 pm

Նախկինում Երևանի քաղաքապետ և Կենտրոն համայնքի ղեկավար հանդիսացած անձն ապօրինի ձեռք է բերել և օրինականացրել շուրջ 3 տասնյակ գույք

April 16, 2025, 11:33 pm

ՌԴ-ը դիմել է ԱՄՆ-ին իր սառեցված ակտիվների մի մասով Boeing ինքնաթիռներ գնելու թույլտվության խնդրանքով. Bloomberg

April 16, 2025, 11:27 pm

Լոս Անջելեսի շրջանում ապրիլի 24-ը Հայոց ցեղասպանության հիշատակի օր է հռչակվել

April 16, 2025, 6:30 pm

radar.am «Ալիևը ձգձգում է, որպեսզի կարողանա իր ստորագրությունը հնարավորինս թանկ վաճառել». Միքայել Հայրապետյան

April 16, 2025, 11:21 am

ՀՀ ԱԽ քարտուղարն ու Պաշտպանության հարցերով եվրոպական հանձնակատարը քննարկել են ռազմաարդյունաբերության ոլորտում համագործակցության հեռանկարները

April 15, 2025, 9:00 pm

Մխիթարյանը խոսել է կարիերայի հնարավոր ավարտի մասին

April 15, 2025, 8:53 pm

«Եվրանեսթ» ԽՎ համանախագահը բարձր է գնահատել Հայաստանի ժողովրդավարական առաջընթացը

April 15, 2025, 8:45 pm

Ալեքսանդրա Գրիգորյանը` Եվրոպայի առաջնության փոխչեմպիոն

April 14, 2025, 7:17 pm

ՀՀ-ում ԵՄ առաքելությունը պետք է ընդլայնվի սահմանային լարվածությունը վերահսկելու և զսպելու համար. Ժան-Նոել Բարո

April 14, 2025, 3:25 pm

Ադրբեջանի ԶՈՒ ստորաբաժանումները կրակ են բացել Խնածախ բնակավայրի ուղղությամբ

April 14, 2025, 1:00 pm

Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանությունը հորդորում է խրախուսել ԱՄՆ-ում ապօրինի գտնվող անձանց հեռանալը երկրից

April 13, 2025, 10:48 pm

Մալխաս Ամոյանը՝ ըմբշամարտի Եվրոպայի քառակի չեմպիոն

April 12, 2025, 10:03 pm

Հայտնի են Իրան-ԱՄՆ անուղղակի բանակցություններից որոշ մանրամասներ

April 12, 2025, 7:50 pm

Արթուր Ալեքսանյանը հաղթեց Իտալիայի ներկայացուցչին և դուրս եկավ կիսաեզրափակիչ

April 12, 2025, 5:53 pm

ԵԽԽՎ նախագահն ընդգրկվել է Բաքվի սև ցուցակում. Ադրբեջանի ԱԳՆ

April 12, 2025, 1:00 pm

Ըմբիշ Արթուր Ալեքսանյանը սեղմման ուժի համաշխարհային ռեկորդ է սահմանել

April 11, 2025, 10:56 pm

Նախիջևանը բացվեց. Հայաստանը պետք է պատրաստ լինի. Lragir.am

May 28, 2020, 12:54 am

4493

Հենց մեկնարկից Նախիջևանի մարտահրավերը ուղեկցում է թավշյա հեղափոխությունը: Հերթական առիթը կրակահերթն էր, որից վնասվել էր հայկական զինուժի տրանսպորտային միջոցներից մեկը, հայկական մամուլում նկարագրված մանրամասնություններով, որոնք պատերազմի պայմաններում կարող են ընդհուպ առնչվել հակառակորդին մատուցված «հուշարարության»:

Հարցը սակայն թերևս առավել ընդգրկուն ու խորքային է, քան լոկ հրադադարի խախտման միջադեպերը կամ հնարավոր դիրքային փոփոխությունները, որ Նախիջևանի ուղղությամբ տեղի են ունենում արդեն մի քանի տարի, բայց նաև դարձել են հեղափոխությանը հասցվող քարոզչական գլխավոր հարվածներից մեկը:

Բանն այն է, որ Նախիջևանի թեման բացվել է համաշխարհային վերափոխումների համատեքստում և զուտ Հայաստան-Ադրբեջան տիրույթում թերևս զգացվելու են այդ լայն գործընթացի «մետաստազները»: Իսկ գործընթացը առնչվում է նոր աշխարհակարգի կազմավորման ծանր ու տևական հանգամանքին: Աշխարհակարգի կազմավորում, որի հանգամանքը չեն թաքցնում ուժային կենտրոնները:

Կորոնավիրուսն այդ իմաստով բերեց նոր հանգամանքներ, կամ առավել պարզորոշ դարձրեց դրանք: Մասնավորապես այն, որ աշխարհը թերևս կայուն շարժվում է երկբևեռ կարգի ուղղությամբ՝ ԱՄՆ-Չինաստան, և մնացյալ «կլաստերները» տեղավորվելու են այդ տիրույթում: Եվ այդ թվում լինելու է նաև Կովկասը, իր ռազմա-քաղաքական ստատուս-քվոյով և անվտանգային համակարգով:

Այդ իմաստով Կովկասն առանձնահատուկ անցումային փուլում է արցախյան առաջին պատերազմից հետո, երբ խախտվել է ռեգիոնալ ռուս-թուրքական ստատուս-քվոն՝ ամրագրված ռուս-թուրքական պայմանագրերով, սակայն դրանից հետո ստեղծված իրավիճակը իր հերթին չունի իրավական որևէ ամրագրում, այլ կնքված է իբրև կոնֆլիկտ, իր կարգավորման գործընթացով և դրա միջնորդական բացառիկ ձևաչափով՝ ՄԱԿ անվտանգության խորհրդի երեք մշտական անդամներ Ռուսաստան, Ֆրանսիա, ԱՄՆ:

Այդպիսով, առաջանում են որոշակի վեկտորային հակադրություններ: Եթե աշխարհը հաստատուն շարժվում է ամերիկա-չինական երկբևեռ գերակայության, ապա փաստացի առաջանում է Մինսկի խմբի առանձնահատուկ ձևաչափի հանդեպ Պեկինի մոտեցման խնդիրը: Պեկինն ընդունելու՞ է, որ Կովկասի ռազմա-քաղաքական ստատուս-քվոն և հեռանկարային ամրագրումները, անվտանգային համակարգը մնալու են այդ տիրույթում, թե՞ դնելու է ներգրավվելու հարց: Մեծ հավանականությամբ այդ հարցը դրվելու է, այլապես ինչի՞ համար է Երևանում կառուցվում հսկայական ֆունկցիոնալությամբ դեսպանատունը՝ երկրորդը եվրասիական տարածքում Ռուսաստանում դեսպանատնից հետո:

Մյուս հակասությունն այն է, որ կա արդեն առնվազն քառորդ դար՝ Թուրքիայի և Մինսկի խմբի համանախագահության միջև:

Նախիջևանը Թուրքիայի առանցքային խաղաքարտերից մեկն է նոր աշխարհակարգի կովկասյան «կլաստերում» էական դերակատարի կամ խաղացողի կարգավիճակը պահելու համար, ինչը նշանակում է, որ Անկարան կարող է ավելի ու ավելի աշխուժացնել այդ խաղաքարտի օգտագործումը:

Դա էլ իր հերթին առաջացնում է խնդիր ռուս-թուրքական պայմանագրերի առնչությամբ, որովհետև դրանցով Նախիջևանը հանձնվելով Ադրբեջանին, փաստացի հանձնվել է Ռուսաստան-ԽՍՀՄ-ին՝ Թուրքիային տրված Արարատի և այլ տարածքների դիմաց: Այժմ ստացվում է, որ Թուրքիան վերցնում է Նախիջևանը, դե ֆակտո, և անգամ պետք չէ բացառել դե յուրե հնարավորությունը, առավել ևս, որ կա բանակային համազորային դե յուրե ներկայությունը:

Ռուսաստանի մոտ վաղ թե ուշ առաջանալու է հարցը, թե ինչ է ստանալու դրա դիմաց, եթե արդեն չի առաջացել: Անկարան գուցե համարում է, որ Ռուսաստանը «ստացել» է Արցախը, թեկուզ հայկական վերահսկողությամբ: Բայց համարու՞մ է այդպես Մոսկվան: Հազիվ թե, այլապես հազիվ թե ունենար արցախյան գոտում ռազմական ներկայություն հաստատելու պլաններ ու ձգտումներ:

Արդյոք Ռուսաստանը Նախիջևանի հարցում որևէ գործարք կառաջարկի ԱՄՆ-ին ու Չինաստանին: Հայաստանին անհրաժեշտ կլինի սցենարային բազմազանություն, ռիսկերը հնարավորություններից առավելագույն զատելու և սեփական իրավունքներն՝ առնվազն որպես հայկական անվտանգային համակարգի հաստատուն գործոն, մեծ խաղի օրակարգ արդյունավետ ներգրավվելու համար:

Մեկնաբան` ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

 

Նյութի աղբյուր. Lragir.am

Մեկնաբանություններ

Մեկնաբանությունները դիտելու և ավելացնելու համար մուտք գործեք համակարգ

Hima.am -ը անվճար հայտարաությունների հարթակ է Հայաստանում, հեշտ արագ գրանցում և հրապարակում։

Գրանցվել Հիմա